Integracja sensoryczna (w skrócie SI) określa prawidłową organizację wrażeń sensorycznych (bodźców) napływających przez receptory do naszego mózgu. Tam odbieramy informacje ze wszystkich zmysłów, tam są one rozpoznawane, segregowane, interpretowane oraz integrowane z wcześniej zdobytymi doświadczeniami. Dzięki temu mózg potrafi stworzyć odpowiednią do sytuacji reakcję (ruchową lub myślową). Cały proces rozpoczyna się już w życiu płodowym, od momencie zapłodnienia.
Każdego dnia, o każdej porze napływają do nas przeróżne bodźce.
Wyobraźmy sobie, że czekamy w naszej ulubionej kawiarni na gorącą czekoladę. Zmysł słuchu podpowiada, że kelner już ją niesie. Zmysł wzroku pomaga określić jej intensywny kolor. Zmysł węchu i smaku – czujemy jej aromat i rozkoszujemy się smakiem. Dzięki dotykowi wiemy, jaką ma konsystencję i czujemy ciepło pod palcami. Ale to jeszcze nie wszystkie doznania i nie wszystkie zmysły. Ten kubek czekolady uruchomił jeszcze propriocepcję, czyli czucie głębokie – a dzięki niej potrafimy ocenić np. ciężar kubka, aby wiedzieć, jakiej siły należy użyć, by go podnieść. I jeszcze zmysł przedsionkowy czyli zmysł równowagi. Odpowiada za to, że kubek sprawnie trafia do ust, dzięki odpowiednio napiętym mięśniom, dobrej koordynacji ruchu oraz odpowiedniemu zaplanowaniu tego ruchu.
Skomplikowane? Nie aż tak bardzo, kiedy wszystkie zmysły i ich integracja działają prawidłowo. Wtedy proces ten odbywa się automatycznie i nawet nie mamy o nim pojęcia.
Nie udałoby nam się stworzyć pełnego wizerunku tego kubka czekolady w kawiarni, jeżeli któryś ze zmysłów nie odbierałby wcale informacji z otoczenia lub naszego ciała lub sygnały te odbierałby nadmiernie.
A więc czym jest integracja sensoryczna?
- Integracja pozwala segregować, porządkować i składać razem pojedyncze bodźce w pełne funkcje mózgu.
- To sposób, w jaki wykorzystujemy odbierane bodźce do celowego działania.
- Funkcjonujemy prawidłowo, gdy wszystkie układy ze sobą właściwie współpracują.
Gdy tak się nie dzieje, pojawia się problem, który określa się mianem zaburzeń integracji sensorycznej – zaburzeń przetwarzania sensorycznego.
Zmniejszona zdolność przetwarzania informacji czuciowych, czy przedsionkowych będzie wpływała na funkcje wzrokowe i słuchowe, koordynację wzrokowo – ruchową, mowę i celową aktywność (czyli na ogólny rozwój percepcyjno motoryczny), którego prawidłowy rozwój jest podstawą rozwoju dojrzałości szkolnej.
Twórca teorii integracji sensorycznej
Twórcą teorii integracji sensorycznej jest dr Jean Ayres (1920–1989) - psycholog, terapeuta i pracownik naukowy Uniwersytetu Kalifornijskiego w USA. W latach 60-tych XX wieku badaczka sformułowała hipotezy wskazujące na związki procesów integracji sensorycznej z procesami uczenia się.
Podsumowanie
Mam nadzieję, że choć trochę zaciekawiłam Państwa pojęciem integracji sensorycznej. Zapraszam do lektury kolejnego wpisu – o budowaniu się poszczególnych zmysłów i co się z nimi wiąże oraz co może wskazywać na zaburzenia przetwarzania sensorycznego.
Beata Hofman
